رضا براهني: فروغ اولين زني است كه بر عليه نظام مرد سالار شوريد
پوران فرخزاد: ويژگي بارز شعرهاي فروغ صميمت عريان اوست
عنايت سميعي: شاعر عصر مدرن به آغاز فصل سرد نيز معتقد است
خبرگزاري كار ايران
مراسم بزرگداشت"فروغ فرخزاد" با دو هفته تاخير در انتشارات ايران جام با حضور تعداد بيشماري از شاعران نامدار، هنرمندان عرصه موسيقي، سينما، تئاتر و تلويزيون برگزار شد
به گزارش خبرنگار ادبي ايلنا، مراسم بزرگداشت فروغ فرخزاد با سرود" ايايران" و پيام دكتر رضا براهني كه از كانادا به اين مراسم ارسال كرده بود آغاز شد. براهني در اين پيام تاكيد كرده: فروغ فرخزاد اولين زني است كه بر عليه نظام مرد سالار شوريد و بر مناسبات مرد سالارانه خانواده تاخت. فروغ سعي كرد كه خودش را قيد و بند روابطي كه بر جامعه مرد سالاري كه بر مبناي تاريخ مذكر شكل گرفته آزاد, و راهي مردانه براي خويش پيدا كند
هم چنين در ادامه اين پيام براهني به تاثير فروغ فرخزاد به شعر معاصر ايران اشاره كرده و فروغ را يكي از شاعران نو پرداز معاصر دانست كه بر بسياري از شاعران هم دوران و دورههاي بعد ازخودتاثير گذاشته است. حتي او خود را نيز متاثراز فروغ دانست
براهني در ادامه اين پيام با اشاره به اقبالي كه پس از مرگ نصيب فروغ شد, يادآور شد: فروغ تنها شاعري بود كه مرگش تاثير شگرفي در معرفي و شهرت او داشت و اين موضوع را نميتوان به هيچ وجه ناديده گرفت
هم چنين در ادامه اين مراسم كاميار عابدي درباره تاثير خصوصيات شعري فروغ و نفوذ كلام او بر شاعران پس از خود سخن گفت و در ادامه تعدادي از سرودههاي پروين اعتصامي را با فروغ مقايسه كرد
در ادامه اين مراسم دكتر سيما وزيرنيا زبانشناس و پژوهشگر با اشاره به زنانگي در شعر فروغ فرخزادگفت: زبان شعر فروغ بسيار ساده و روان است و او ميتواند با اين زبان به راحتي با مخاطب ارتباط برقرار كند
وي در ادامه با اشاره به ذهن هندسي فروغ گفت: شكل هندسي ذهن او شبيه به مثلثي است كه بُعدهاي آن را"زندگي","عشق"و"مرگ" تشكيل ميدهند, عشق و زندگي در واقع مكمل هم هستند و هم چنين جاودانگي يكي ديگر از تمهاي شعر فروغ است
در ادامه اين مراسم" غلامحسين سالمي" سوگ سروده سهراب سپهري را كه براي فروغ سردوه بود خواند و پس از آن پوران فرخزاد با اشاره به تعدادي از اشعار فروغ كه درگذر زمان مهجور ماندهاند گفت: اين شعرها بيشتر مورد توجه تعدادي از منتقدان آثار فروغ قرار گرفتهاست و براي كشف ديدگاه زندگي يك شاعر بايد به تمام ابعاد شعري او توجه كرد
وي در ادامه افزود: فروغ شاعري است كه خودش را در شعرش عريان ميكند, ويژگي بارز شعرهاي فروغ صميمت عريان اوست. فروغ اولين زني است كه تصوير مردي را كه دوست ميداشت در شعرش ترسيم كرد .البته در تاريخ ادبيات ما مردها نيز جرات ترسيم چهره معشوق خود را در شعرشان نداشتهاند
فرخزاد با اشاره به تاريخ ادبيات ايران كه بيشتر شاعران مرد"شاهد باز" بودهاند افزود: بيشتر شاعران مرد شاهد باز بودهاند و ردپاي معشوق زن در شعرشان كم رنگ است. شاعران عارف نيز معتقد به جنس كامل بودند و زن را شايسته ستايش و عشق ورزي نميدانستند
وي در ادامه سخنان خود يادآور شد: شاملو نيز از ميان شاعران مرد، تنها شاعري است كه تصوير معشوقاش را در شعرش ترسيم كردهاست. از معشوق شاعران ديگر در شعرشان تنها نامي به ميان آمدهاست
در ادامه اين مراسم" عنايت سميعي" با اشاره به شعر" ايمان بياوريم به آغاز فصل سرد"گفت: شاه واژه اين شعر زمان است و فروغ در اين شعر از مقوله زمان استفاده كاركردي چند گانهاي كردهاست. زمان در شعر فروغ هم گذشته را در بر ميگيرد و هم به حال و آينده توجه دارد. زمان دروني در شعر فروغ از جهتي با بيزماني و از جهتي نيز با زمان تقويم در ارتباط است
وي در ادامه گفت: در شعر" ايمان بياوريم به آغاز فصل سرد" زمان از گذشته به آينده مرتبط ميشود, او در اين شعر جنبههاي مختلف زمان را واكاويي كردهاست. زمان را در دستهاي يگانهترين يار ويران ميكند و از دستهاي سيماني حرف ميزند
اين پژوهشگر ويژگي ديگر شعر فروغ را نوع نگاه او دانست و گفت: در شعر فروغ نگاه از انديشه سرچشمه ميگيرد و نوع نگاه و ديدن از ديدگاه او متفاوت است. شاعر در ساعت چهار از خواب روزمرگي بيدار ميشود و اين ساعت مقارن با دستهاي يار يگانه است. زمان معشوق را به خودآگاهي رساندهاست. اما معشوق در اين لحظه تنها ميخواهد با شاعر همزاد پنداري كند
سميعي در ادامه گفت: فروغ در اين شعر به نوعي به خودآگاهي و پيش گويي دست يافتهاست و به رغم اين كه در كنار يار يگانه لحظات خوشي را سپري كردهاست، اما از او موجودي اثيري نميسازد؛ يار شاعر مثل معشوق شاملو آيدا نيست
وي در ادامه گفت: معشوق شاعر در اين شعر به زمان آگاهي دست نيافتهاست، پس بايد زير چرخهاي زمان له شود. شاعر عصر مدرن ديگر به جاي اين كه مانند عصر كلاسيك صرفا آتش را پاس بدارد بلكه به" آغاز فصل سرد "نيز معتقد است وآن را پاس ميدارد
سميعي در پايان سخنان خود گفت: شعر "ايمان بياوريم به آغاز فصل سرد" از حيث ساختار در چهار حوزه معنايي شكل گرفته است برخي معتقدند كه شعرهاي فروغ ضد ساختار هستند ولي فروغ ساختار شعرش را از خلاف آمد متداول ميسازد
در ادامه اين مراسم غلامحسين سالمي سوگ سرودي از "اخوان ثالث "را خواند و پس از آن ناهيد كبيري شعر بلندي را براي حاضران خواند و پس از آن "اسدالله امرايي "مترجم، شعري از فروغ را به زبان انگليسي كه توسط يكي از شاعران دو رگه ترجمه شدهبودخواند
گفتني است در ادامه اين مراسم" فريده رازي" داستان نويس با اشاره به جنبهاي از شعر فروغ كه از نظر او تا به امروز از سوي منتقدان پنهان ماندهاست اشاره كرد وگفت: عرفان در شعر فروغ موج ميزند ولي متاسفانه روي اين موضوع تا به امروزي كاري صورت نگرفتهاست
در ادامه اين مراسم" مريم خراساني " گفت: تعاريف كليشهاي از شعر فروغ، تاويلهاي مسلط مردانه با اين تعريف كه شخصيت هويت و شعر فروغ از مجموعههاي شعري اوليه اش "اسير"،" ديوار"،"عصيان" تا "تولدي ديگر" و "ايمان بياوريم به آغاز فصل سرد "تكامل يافته و فروغ با "تولدي ديگر" از نو متولد شدهاست, آن هم تحت تاثير (معشوق مرد ادبي و فرهنگي)، مانع خوانشهاي مبتكرانه و خلاقانه و آزادي شعرهاي فروغ و دريافتها و حسهاي تازه از اشعار او ميشود
وي در ادامه تصريح كرد: روايت صميمي زنانه از دنياي درون و بيرون، خود زندگي نوشتهايي كه از طريق آنها شاعر، نويسنده و دنياي آنان را ميشناسيم، ويژگي بسياري از آثار زمان است كه به رغم مردان نه ادبيات كه دفترچه خاطرات محسوب ميشوند
خراساني در ادامه گفت: شعر فروغ روايت زندگي دروني و بيروني او از" اسير" تا" ايمان بياوريم به آغاز فصل سرد" رمان بلند سراسر زندگياش از كودكي نوجواني تا سيسالگي اوست كه با شيوه سيال ذهن و درهم ريختن زمانها و مراكز متعدد روايتي و تكثر معناهايي روايت شدهاست
هم چنين در ادامه اين مراسم سوگ سرودم .آزاد براي فروغ توسط غلامحسين سالمي قرائت شد و پس از آن "علي شاه مولوي" به شعر خواني پرداخت پس از ان "ايليا ديانوش" با اشاره به مرگ فروغ گفت: مرگ فروع تاثير منحصر به فردي در مطرح شدن و معرفي شعر فروغ در ميان اقشار جامعه داشته. با اينكه مرگ فروغ مثل مرگ بسياري از شاعران و نويسندگان مشكوك نيست و او مثل هدايت خودكشي نكردهاست ولي از معدود شاعراني است كه مرگش نيز در شهرتاش تاثير مثبت گذاشتهاست
هم چنين در ادامه مراسم محمود معتقدي گفت: اصولا در چشم اندازهاي شعر، فروغ حس حادثه و فرافكني قلمروهاي واقعه را به رفتارهاي اجتماعي انسان معاصر و درگير با زمانه خود پيوند ميزد و در اين ميان تصوير سهم فرواني را دارد
وي در ادامه با اشاره به مجموعه شعرهاي"ديوار"،" اسير"،" عصيان" كه خاستگاهي تراژيك و پر از موقعيتهاي تراژيك و گاه با صحنه رمانتيك دارند, گفت: :در اين مجموعهها بوي عشق و ناكامي به مشام ميرسد. وقوع حادثههاي انساني را به گونهاي آشنا و كمي ابتدايي مطرح ميكند كه به لحاظ سرنوشت تاريخي و زباني كه در اختيار داشت از چهارچوب شناخته شده شعر كلاسيك فراتر نميرود
شاعر مجموعه" عشق هم چنان ميتازد" در ادامه گفت: فروغ در آن سالها كه در فضاهايي كاملا محدود و كلاسيك گام ميزد توانست با گستاخي هر چه تمام بسياري از زوايايي ذهن مخاطب را به سمت نوعي شورش و آگاهي بكشاند اما همه اين كوششها از آن جهان بيني عرصههاي واقعه به علت نگرش تاريخي دو ر و دورتر مينمود
وي در ادامه گفت: دستمايه شعر فروغ در تولدي ديگر زندگي انسان مدرن است كه ابزار كار او قرار گرفتهاند. او در اين شعرها مرزهاي حركت را شكست و جريان جديدي را در شعرش پديد آورد
گفتني است در پايان اين مراسم "حسين صفاري دوست" چند شعر براي شاعران قرائت كرد
پايان پيام
پوران فرخزاد: ويژگي بارز شعرهاي فروغ صميمت عريان اوست
عنايت سميعي: شاعر عصر مدرن به آغاز فصل سرد نيز معتقد است
خبرگزاري كار ايران
مراسم بزرگداشت"فروغ فرخزاد" با دو هفته تاخير در انتشارات ايران جام با حضور تعداد بيشماري از شاعران نامدار، هنرمندان عرصه موسيقي، سينما، تئاتر و تلويزيون برگزار شد
به گزارش خبرنگار ادبي ايلنا، مراسم بزرگداشت فروغ فرخزاد با سرود" ايايران" و پيام دكتر رضا براهني كه از كانادا به اين مراسم ارسال كرده بود آغاز شد. براهني در اين پيام تاكيد كرده: فروغ فرخزاد اولين زني است كه بر عليه نظام مرد سالار شوريد و بر مناسبات مرد سالارانه خانواده تاخت. فروغ سعي كرد كه خودش را قيد و بند روابطي كه بر جامعه مرد سالاري كه بر مبناي تاريخ مذكر شكل گرفته آزاد, و راهي مردانه براي خويش پيدا كند
هم چنين در ادامه اين پيام براهني به تاثير فروغ فرخزاد به شعر معاصر ايران اشاره كرده و فروغ را يكي از شاعران نو پرداز معاصر دانست كه بر بسياري از شاعران هم دوران و دورههاي بعد ازخودتاثير گذاشته است. حتي او خود را نيز متاثراز فروغ دانست
براهني در ادامه اين پيام با اشاره به اقبالي كه پس از مرگ نصيب فروغ شد, يادآور شد: فروغ تنها شاعري بود كه مرگش تاثير شگرفي در معرفي و شهرت او داشت و اين موضوع را نميتوان به هيچ وجه ناديده گرفت
هم چنين در ادامه اين مراسم كاميار عابدي درباره تاثير خصوصيات شعري فروغ و نفوذ كلام او بر شاعران پس از خود سخن گفت و در ادامه تعدادي از سرودههاي پروين اعتصامي را با فروغ مقايسه كرد
در ادامه اين مراسم دكتر سيما وزيرنيا زبانشناس و پژوهشگر با اشاره به زنانگي در شعر فروغ فرخزادگفت: زبان شعر فروغ بسيار ساده و روان است و او ميتواند با اين زبان به راحتي با مخاطب ارتباط برقرار كند
وي در ادامه با اشاره به ذهن هندسي فروغ گفت: شكل هندسي ذهن او شبيه به مثلثي است كه بُعدهاي آن را"زندگي","عشق"و"مرگ" تشكيل ميدهند, عشق و زندگي در واقع مكمل هم هستند و هم چنين جاودانگي يكي ديگر از تمهاي شعر فروغ است
در ادامه اين مراسم" غلامحسين سالمي" سوگ سروده سهراب سپهري را كه براي فروغ سردوه بود خواند و پس از آن پوران فرخزاد با اشاره به تعدادي از اشعار فروغ كه درگذر زمان مهجور ماندهاند گفت: اين شعرها بيشتر مورد توجه تعدادي از منتقدان آثار فروغ قرار گرفتهاست و براي كشف ديدگاه زندگي يك شاعر بايد به تمام ابعاد شعري او توجه كرد
وي در ادامه افزود: فروغ شاعري است كه خودش را در شعرش عريان ميكند, ويژگي بارز شعرهاي فروغ صميمت عريان اوست. فروغ اولين زني است كه تصوير مردي را كه دوست ميداشت در شعرش ترسيم كرد .البته در تاريخ ادبيات ما مردها نيز جرات ترسيم چهره معشوق خود را در شعرشان نداشتهاند
فرخزاد با اشاره به تاريخ ادبيات ايران كه بيشتر شاعران مرد"شاهد باز" بودهاند افزود: بيشتر شاعران مرد شاهد باز بودهاند و ردپاي معشوق زن در شعرشان كم رنگ است. شاعران عارف نيز معتقد به جنس كامل بودند و زن را شايسته ستايش و عشق ورزي نميدانستند
وي در ادامه سخنان خود يادآور شد: شاملو نيز از ميان شاعران مرد، تنها شاعري است كه تصوير معشوقاش را در شعرش ترسيم كردهاست. از معشوق شاعران ديگر در شعرشان تنها نامي به ميان آمدهاست
در ادامه اين مراسم" عنايت سميعي" با اشاره به شعر" ايمان بياوريم به آغاز فصل سرد"گفت: شاه واژه اين شعر زمان است و فروغ در اين شعر از مقوله زمان استفاده كاركردي چند گانهاي كردهاست. زمان در شعر فروغ هم گذشته را در بر ميگيرد و هم به حال و آينده توجه دارد. زمان دروني در شعر فروغ از جهتي با بيزماني و از جهتي نيز با زمان تقويم در ارتباط است
وي در ادامه گفت: در شعر" ايمان بياوريم به آغاز فصل سرد" زمان از گذشته به آينده مرتبط ميشود, او در اين شعر جنبههاي مختلف زمان را واكاويي كردهاست. زمان را در دستهاي يگانهترين يار ويران ميكند و از دستهاي سيماني حرف ميزند
اين پژوهشگر ويژگي ديگر شعر فروغ را نوع نگاه او دانست و گفت: در شعر فروغ نگاه از انديشه سرچشمه ميگيرد و نوع نگاه و ديدن از ديدگاه او متفاوت است. شاعر در ساعت چهار از خواب روزمرگي بيدار ميشود و اين ساعت مقارن با دستهاي يار يگانه است. زمان معشوق را به خودآگاهي رساندهاست. اما معشوق در اين لحظه تنها ميخواهد با شاعر همزاد پنداري كند
سميعي در ادامه گفت: فروغ در اين شعر به نوعي به خودآگاهي و پيش گويي دست يافتهاست و به رغم اين كه در كنار يار يگانه لحظات خوشي را سپري كردهاست، اما از او موجودي اثيري نميسازد؛ يار شاعر مثل معشوق شاملو آيدا نيست
وي در ادامه گفت: معشوق شاعر در اين شعر به زمان آگاهي دست نيافتهاست، پس بايد زير چرخهاي زمان له شود. شاعر عصر مدرن ديگر به جاي اين كه مانند عصر كلاسيك صرفا آتش را پاس بدارد بلكه به" آغاز فصل سرد "نيز معتقد است وآن را پاس ميدارد
سميعي در پايان سخنان خود گفت: شعر "ايمان بياوريم به آغاز فصل سرد" از حيث ساختار در چهار حوزه معنايي شكل گرفته است برخي معتقدند كه شعرهاي فروغ ضد ساختار هستند ولي فروغ ساختار شعرش را از خلاف آمد متداول ميسازد
در ادامه اين مراسم غلامحسين سالمي سوگ سرودي از "اخوان ثالث "را خواند و پس از آن ناهيد كبيري شعر بلندي را براي حاضران خواند و پس از آن "اسدالله امرايي "مترجم، شعري از فروغ را به زبان انگليسي كه توسط يكي از شاعران دو رگه ترجمه شدهبودخواند
گفتني است در ادامه اين مراسم" فريده رازي" داستان نويس با اشاره به جنبهاي از شعر فروغ كه از نظر او تا به امروز از سوي منتقدان پنهان ماندهاست اشاره كرد وگفت: عرفان در شعر فروغ موج ميزند ولي متاسفانه روي اين موضوع تا به امروزي كاري صورت نگرفتهاست
در ادامه اين مراسم" مريم خراساني " گفت: تعاريف كليشهاي از شعر فروغ، تاويلهاي مسلط مردانه با اين تعريف كه شخصيت هويت و شعر فروغ از مجموعههاي شعري اوليه اش "اسير"،" ديوار"،"عصيان" تا "تولدي ديگر" و "ايمان بياوريم به آغاز فصل سرد "تكامل يافته و فروغ با "تولدي ديگر" از نو متولد شدهاست, آن هم تحت تاثير (معشوق مرد ادبي و فرهنگي)، مانع خوانشهاي مبتكرانه و خلاقانه و آزادي شعرهاي فروغ و دريافتها و حسهاي تازه از اشعار او ميشود
وي در ادامه تصريح كرد: روايت صميمي زنانه از دنياي درون و بيرون، خود زندگي نوشتهايي كه از طريق آنها شاعر، نويسنده و دنياي آنان را ميشناسيم، ويژگي بسياري از آثار زمان است كه به رغم مردان نه ادبيات كه دفترچه خاطرات محسوب ميشوند
خراساني در ادامه گفت: شعر فروغ روايت زندگي دروني و بيروني او از" اسير" تا" ايمان بياوريم به آغاز فصل سرد" رمان بلند سراسر زندگياش از كودكي نوجواني تا سيسالگي اوست كه با شيوه سيال ذهن و درهم ريختن زمانها و مراكز متعدد روايتي و تكثر معناهايي روايت شدهاست
هم چنين در ادامه اين مراسم سوگ سرودم .آزاد براي فروغ توسط غلامحسين سالمي قرائت شد و پس از آن "علي شاه مولوي" به شعر خواني پرداخت پس از ان "ايليا ديانوش" با اشاره به مرگ فروغ گفت: مرگ فروع تاثير منحصر به فردي در مطرح شدن و معرفي شعر فروغ در ميان اقشار جامعه داشته. با اينكه مرگ فروغ مثل مرگ بسياري از شاعران و نويسندگان مشكوك نيست و او مثل هدايت خودكشي نكردهاست ولي از معدود شاعراني است كه مرگش نيز در شهرتاش تاثير مثبت گذاشتهاست
هم چنين در ادامه مراسم محمود معتقدي گفت: اصولا در چشم اندازهاي شعر، فروغ حس حادثه و فرافكني قلمروهاي واقعه را به رفتارهاي اجتماعي انسان معاصر و درگير با زمانه خود پيوند ميزد و در اين ميان تصوير سهم فرواني را دارد
وي در ادامه با اشاره به مجموعه شعرهاي"ديوار"،" اسير"،" عصيان" كه خاستگاهي تراژيك و پر از موقعيتهاي تراژيك و گاه با صحنه رمانتيك دارند, گفت: :در اين مجموعهها بوي عشق و ناكامي به مشام ميرسد. وقوع حادثههاي انساني را به گونهاي آشنا و كمي ابتدايي مطرح ميكند كه به لحاظ سرنوشت تاريخي و زباني كه در اختيار داشت از چهارچوب شناخته شده شعر كلاسيك فراتر نميرود
شاعر مجموعه" عشق هم چنان ميتازد" در ادامه گفت: فروغ در آن سالها كه در فضاهايي كاملا محدود و كلاسيك گام ميزد توانست با گستاخي هر چه تمام بسياري از زوايايي ذهن مخاطب را به سمت نوعي شورش و آگاهي بكشاند اما همه اين كوششها از آن جهان بيني عرصههاي واقعه به علت نگرش تاريخي دو ر و دورتر مينمود
وي در ادامه گفت: دستمايه شعر فروغ در تولدي ديگر زندگي انسان مدرن است كه ابزار كار او قرار گرفتهاند. او در اين شعرها مرزهاي حركت را شكست و جريان جديدي را در شعرش پديد آورد
گفتني است در پايان اين مراسم "حسين صفاري دوست" چند شعر براي شاعران قرائت كرد
پايان پيام
